Tonen zonder schreeuwen

Bij 'TerranScapes' van Franky Michielsen (°1965)

Franky Michielsen is een bescheiden man, het is geen tafelspringer of geen kunstenaar wiens ego de anderen verdringt en dat kan in zijn nadeel werken. Toch is hij een interessante kunstenaar, iemand die in stilte werkt en ons dingen laat zien zonder te schreeuwen. Zijn werk is al eerder opgemerkt en was onder meer te zien in de spraakmakende tentoonstelling 'Fading' die Sven Vanderstichelen in het Museum van Elsene presenteerde.

"In essentie gaat mijn werk over het recupereren, herinterpreteren en combineren van bestaande beelden", zo stelt hij zelf op zijn website. Meestal komen die beelden van het internet. Vroeger wou Franky striptekenaar worden. Een striptekenaar brengt diverse elementen samen om een verhaal te vertellen. Zijn tweede passie was fotografie, waar hij al sedert zijn vijftiende mee aan de slag ging. Het is dan ook niet toevallig dat het fotografische beeld een rol speelt in zijn werk, net zoals zijn behoefte om door middel van beelden een verhaal te vertellen. Hij heeft vroeger ook nog een opleiding in grafische vormgeving gehad en dat heeft zeker sporen nagelaten in het werk zelf en ook in de wijze van presenteren.

In de tentoonstelling 'TerranScapes' toont de kunstenaar werken die geïnspireerd zijn door de landschappen zoals die gemaakt worden door maquettebouwers. Deze mensen trachten landschappen zou natuurgetrouw mogelijk na te maken en situeren daarin al dan niet historische gebeurtenissen of situaties. Ze werken met een onvoorstelbare overgave om een verregaande graad van perfectie te bekomen. Via het internet communiceren ze wereldwijd met elkaar, geven tips en tonen fier het resultaat van hun minutieuze arbeid.

Franky Michielsen is aan het werk gegaan vertrekkend van foto's van maquettes van landschappen. Die landschappen bestaan al dan niet in de werkelijkheid ofwel in de fantasie van de makers. Door ze te maken of na te bootsen wordt er al een betekenis aan toegevoegd, een foto ervan is een volgende betekenislaag en de actie van de schilder brengt een heel nieuwe laag van betekenis aan. Soms schemert het oorspronkelijke beeld nog door, soms is het gissen of is het beeld helemaal geabstraheerd. Telkens weer is het beeld bewerkt tot iets anders, dat al dan niet verwijst naar het uitgangspunt, iets dat leeft in de verbeelding en de focus van de schilder. De kijker brengt daar zijn of haar eigen verbeelding bij en stapt mee het verhaal.

Het recente werk van Franky Michielsen zou wonderwel passen bij die titel 'Fading' uit 2009, het oorspronkelijke beeld is vervaagd net zoals de grenzen tussen de disciplines vervaagd zijn. Waar eindigt de fotografie, waar begint het schilderen?

Naast zijn op zich staande schilderijen maakt Michielsen ook duo's of dialogen tussen een al dan niet gemanipuleerde, maar herkenbare foto en een gedeelte waar meer is ingegrepen, soms zeer fors, soms heel bescheiden. Het zijn erg boeiende confrontaties binnen iets dat duidelijk één werk is. Dit zet niet enkel aan tot stille beschouwing maar stimuleert de innerlijke dialoog bij de kijker.

Het is duidelijk dat de kunstenaar gefascineerd is door de geconstrueerde werkelijkheid. Zijn schilderijen zijn geen ontkenning van de werkelijkheid of geen vlucht daaruit, ze zijn het resultaat van deconstructie en reconstructie van die werkelijkheid door eigen ingrepen. Op die manier beheersen zowel de kunstenaar als wijzelf onze werkelijkheid. Er bestaat natuurlijk een objectieve realiteit die we pogen vast te leggen in cijfers en formules, maar de waarneming van de wereld rondom ons is in grote mate subjectief en afhankelijk van onze persoonlijkheid. We interpreteren voortdurend. De kunstenaar schept een wereld vanuit zijn eigenheid, vanuit zijn subjectieve waarneming. Uiteindelijk kiest de kunstenaar het beeld van waaruit hij wil vertrekken, bewerkt hij dat beeld op velerlei wijzen. Hij neemt het volledige beeld of slechts een gedeelte, hij bewerkt het met fotoshop, hij wijzigt de kleuren, laat elementen verdwijnen of bijkomen, scherper of vager worden. Daarna kiest hij een formaat, een ondergrond waarop het wordt afgedrukt. Het is een grote reeks van manipulaties. En daarna gaat hij aan de slag met de verf of inkt, in meer of mindere mate. Het beeld blijft doorschemeren of het verandert totaal, er komen elementen in die bevreemdend werken, elementen als rechte lijnen, geometrische figuren die je niet associeert met een rotspartij of een berglandschap. Het resultaat van dit alles is een nieuw beeld, een beeld dat uitdrukking geeft aan zijn behoefte om verhalen te construeren en de kijker uit te dagen om er zelf het zijne in terug te vinden. Dit is zijn verdienste, dit maakt van hem die interessante kunstenaar.

Daan Rau,

Gent, 29 maart 2019.